Na całym świecie coraz więcej osób, zwłaszcza kobiet, cierpi na różne problemy związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem tarczycy. Jednocześnie wciąż wiele schorzeń jest niezdiagnozowanych, a osoby, które dostrzegają niepokojące objawy, rzadko łączą je z tarczycą. Dlatego warto wiedzieć, co jest wskazaniem do wykonania badań tarczycy i co należy później zrobić w tym kierunku.
Tarczyca – objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Wyróżnia się dwa główne problemy związane z funkcjonowaniem tarczycy – jej niedoczynność lub nadczynność.
Niedoczynność ma miejsce wtedy, gdy tarczyca, z różnych powodów, produkuje zbyt małą ilość hormonów. Objawy, jakie możesz wtedy zauważyć, to senność, ciągłe zmęczenie, mała tolerancja na wysiłek. Skóra staje się sucha, a chorzy często skarżą się na uczucie chłodu. Włosy wypadają, paznokcie często się łamią. Zwykle jest to połączone z przyrostem masy ciała.
W przypadku nadczynności dochodzi do przerostu gruczołu, który produkuje więcej hormonów, niż organizm potrzebuje. Objawia się to m.in. „niewyjaśnionym” chudnięciem, drżeniem rąk, nadpobudliwością, kołataniem serca, bezsennością. Można też zauważyć większą potliwość, a także skłonność do biegunek.
Jeśli zauważysz u siebie występowanie tych objawów, warto zrobić badania w kierunku tarczycy. Oczywiście, może się okazać, że gruczoł ten pracuje prawidłowo i przyczyna problemu leży gdzie indziej, lecz bez odpowiedniej diagnostyki nigdy nie będziesz w stanie podjąć odpowiedniego leczenia.
Badanie TSH
Pierwszym krokiem powinno być oznaczenie stężenia TSH, czyli hormonu przysadki mózgowej. Takie badanie może zlecić Ci lekarz rodzinny lub możesz zapłacić za nie samodzielnie, gdyż kosztuje kilkanaście złotych.
Jeśli profilaktycznie wykonujesz kompleksowe zestawy badań, to możesz zauważyć, że oznaczenie TSH jest jednym z ich elementów.
Przy czym często okazuje się, że to za mało. Wtedy trzeba sprawdzić, jaki jest Twój profil tarczycowy.
Profil tarczycowy
Badania mające na celu pełniejszą diagnostykę chorób tarczycy nazywa się profilem tarczycowym. Wtedy oznacza się nie tylko hormon TSH, ale również FT3 i FT4.
Aby móc je wykonać, konieczne jest pobranie krwi. Najlepiej jest robić to na czczo, chociaż nie jest to wymóg. Warto natomiast zgłosić wcześniej wszelkie zażywane leki.
FT3, czyli wolna trójjodotyronina oraz FT4 – wolna tyroksyna, zawsze badana jest w odniesieniu do TSH, daje jednak pełniejszy obraz choroby. O ile poziom TSH może się wahać, o tyle badanie FT3 i FT4 jest już bardziej obiektywne.
Ponadto, aby ustalić przyczynę niedoczynności lub nadczynności gruczołu, zleca się wykonanie rozszerzonego profilu tarczycowego.
Rozszerzony profil tarczycowy
W wielu przypadkach nieprawidłowe działanie tarczycy spowodowane jest chorobami autoimmunoligicznymi, takimi jak Hashimoto lub schorzenie Gravesa-Basedowa. Aby móc to zdiagnozować, trzeba sprawdzić, czy organizm wytwarza przeciwciała atakujące tarczycę.
Wykonuje się badanie poziomu anty-TPO (pozwala wykryć Hashimoto i chorobę Gravesa-Besedowa), anty-TG (umożliwia wykrycie raka tarczycy i Hashimoto) oraz TRAb (z jego pomocą diagnozuje się chorobę Gravesa-Basedowa).
USG tarczycy
Aby móc w pełni zdiagnozować stany zapalne tarczycy (Hashimoto oraz chorobę Gravesa-Basedowa), konieczne jest także wykonanie USG gruczołu. Dzięki temu można zweryfikować, czy widoczne są zmiany w wymiarach, kształcie i objętości tarczycy. Badanie to jest bezinwazyjne i bezbolesne, nie trzeba się do niego przygotować wcześniej.
Natomiast biopsję tarczycy zleca się wtedy, gdy podczas USG zauważono niepokojące zmiany.
