Referat to forma wypowiedzi, której podstawowym założeniem jest opracowanie i prezentacja zagadnienia z danej dziedziny nauki. Zalicza się do pracy pisemnej, którą później się wygłasza. Co istotne muszą zostać w nim zachowane pewne zasady. Jak napisać referat? Oto kilka wskazówek.
Czym jest referat?
Jak zostało wspomniane, referat to rodzaj wypowiedzi, który może mieć charakter literacki lub literacko-naukowy. Wybiera się konkretne zagadnienie, a następnie je opracowuje i prezentuje ustnie przed grupą ludzi. Najważniejszym celem referatu jest przekazanie konkretnej wiedzy na dany temat przy jednoczesnym zachowaniu obiektywizmu, choć można w nim zawrzeć także nieco uwag krytycznych prosto od autora.
1. Język referatu powinien być zrozumiały
Choć referat ma znamiona pracy naukowej, nie jest to sztywne opracowanie, w którym powinno się posługiwać trudnym słownictwem. Jest wręcz przeciwnie, należy pisać w sposób prosty i zrozumiały dla odbiorców, posługując się przy tym niezbyt rozbudowanymi zdaniami. To poprawniej stylistycznie, a także o wiele bardziej ułatwia wypowiedzi.
2. Autor wypowiada się obiektywnie i bezosobowo
Celem referatu jest przedstawienie danego zagadnienia, czy to literackiego, czy naukowego, przy którym posługuje się przede wszystkim źródłami zewnętrznymi. Warto więc pamiętać o tym, by posługiwać się wyrażeniami bezosobowymi oraz unikać wyrażania własnych opinii i emocjo. Ewentualne uwagi krytyczne i swoją opinię można umieścić na samym końcu w podsumowaniu.
3. Używaj odpowiednich sformułowań
Chodzi o to, by przyciągnąć uwagę słuchacza, zwłaszcza gdy wypowiada się kwestie zasadnicze dla danego zagadnienia. Dobrze więcej, jeżeli dla podkreślenia wagi naszych słów w tekście umieści się takie sformułowania jak „warto zauważyć”, „na szczególną uwagę zasługuje”, czy „ważne jest”. Żeby zainteresować odbiorcę tym, co się mówi, warto pomyśleć też o prezentacji multimedialnej.
4. Referat nie może być zbyt długi
Referat to nie tylko forma pisana, ale i mówiona, jego prezentacja nie może być więc ani za krótka, ani za długa. Wychodzi się z założenia, że czas trwania wypowiedzi nie powinna przekraczać 15 – 20 minut, co odpowiada mniej więcej 10 stronom tekstu pisanego. Pisząc pracę, warto obliczyć, ile mniej więcej zajmie nam prezentacja.
5. Jak wygląda budowa referatu?
Zarówno referat jak i inne formy prac pisemnych charakteryzuje się dość prostą strukturą, czyli należy pamiętać o wstępie, rozwinięciu oraz zakończeniu. Wstęp i zakończenie muszą być zdecydowanie krótsze niż rozwinięcie.
We wprowadzeniu należy tylko nakreślić główny temat wypowiedzi i niewielkie streszczenie. W przypadku rozwinięcia koniecznie należy uwzględnić wszystkie definicje, opracowania i przykłady, które pozwolą na dokładne przedstawienie tematu. Należy też wskazać źródła, z których się korzysta, w jakiej literaturze znajdzie się dane informacje. Zakończenie to inaczej podsumowanie, wyciąganie wniosków, ewentualny komentarz od autora, a także czasem poruszenie kwestii, które mogą zostać poddane pod dyskusję.
Wszystko pięknie ładne, ale wydaje mi się, że nie da się, nawet w pracach naukowych, być w 100% bezstronnym i obiektywnym. Bycie krytycznym wpisane jest w naszą naturę.